Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως. Τρεις λέξεις που συνθέτουν ένα όνομα με τεράστια ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά. Ένας σύλλογος που κουβαλάει στις πλάτες του μεγάλο μέρος του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Μνήμες, μυρωδιές, αρώματα, αρχές, ήθη, έθιμα, παιδεία και αθλητικό ιδεώδες χώρεσαν στις βαλίτσες των 900.000-1.250.000 προσφύγων που την τριετία 1919-22 πέρασαν στην άλλη πλευρά του Αιγαίου για να εγκατασταθούν στην Ελλάδα, διεκδικώντας αξιότιμα μια θέση στο κοινωνικό σύνολο.

Πολλοί εξ αυτών εν μια νυκτί έχασαν περιουσία και οικογένεια, κατάφεραν όμως να στηλώσουν τα πόδια τους στο ελληνικό έδαφος ξεκινώντας από το μηδέν. Με νωπές τις θύμησες, τα συναισθήματα και τις εικόνες από την πατρογονική τους γη βρήκαν τη δύναμη όχι μόνο να αποτινάξουν από πάνω τους την ταμπέλα του παρία, αλλά να αποτελέσουν φορείς της συνέχισης του φωτός που έλαμπε στη Βασιλεύουσα.

Παράλληλα, αναδείχθηκε η ανάγκη για τον κατατρεγμένο πληθυσμό να συγκροτήσει τους δικούς του συλλόγους, μέσω των οποίων θα εκπροσωπούνταν σε αθλητικό επίπεδο. Δεν είναι υπερβολή να τονιστεί ότι τα προσφυγικά σωματεία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και την ανάπτυξη του εγχώριου αθλητισμού, τόσο προπολεμικά, όσο και μεταπολεμικά.

Φυσικά από αυτήν την εξίσωση δεν θα μπορούσε να λείπει η ΑΕΚ. Το αθλητικό σωματείο που επωμίστηκε μία μέρα σαν σήμερα πριν από 100 χρόνια το βάρος να αποτελεί την κοιτίδα των ηθικών αξιών και ιδεών της παράδοσης της Κωνσταντινούπολης.

Το SPORT24 κάνει βουτιά στο παρελθόν και ταξιδεύει τους αναγνώστες του εκεί που ξεκίνησαν όλα. Στα μέρη που περπάτησαν και μεγαλούργησαν οι ιδρυτές του Δικέφαλου, ενώ συνομίλησε και με τον αντιπρόεδρο και μέλος του ΔΣ του Αθλητικού Συλλόγου Πέρα, Πάρη Μάη, του προπομπού της ΑΕΚ και σωματείου που αποτελεί τον ομφάλιο λώρο μεταξύ της Πόλης και της Ένωσης.

ΑΕΚ σημαίνει προσφυγιά ξεριζωμένη

Με την κατάσταση στην Ελλάδα ελέω πολιτικής αστάθειας που είχε προκληθεί από την προσφυγική ροή της μικρασιατικής καταστροφής να εξομαλύνεται, αναδείχθηκε η ανάγκη συγκρότησης σωματείων.

Συλλόγων που θα αποτελέσουν ζωογόνα κύτταρα στην οικοδόμηση της σύγχρονης Ελλάδας και θα κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες των αλησμόνητων πατρίδων μεταλαμπαδεύοντάς τες στις επόμενες γενιές. Εξάλλου, όποιος ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.

Η ΑΕΚ, λοιπόν, από μόνη της αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο, καθώς γεννήθηκε για να συνεχίσει την πορεία ανθρώπων υπερήφανων, στων οποίων το αίμα κυλούσε το “μικρόβιο” του αθλητισμού. Στα δύσκολα χρόνια που πέρασε η ελληνική ομογένεια στην Κωνσταντινούπολη, ο αθλητισμός ήταν το αποκούμπι του και ένα πεδίο πολιτισμικής ανωτερότητας έναντι των Τούρκων.

Τη συνέχεια σε αυτήν την παράδοση θέλησαν να δώσουν σαράντα και πλέον μέλη της κωνσταντινουπολίτικης κοινωνίας, τα οποία υπέγραψαν το καταστατικό της ΑΕΚ. Η σπίθα μπήκε στις 13 Απριλίου του 1924 στην Αθήνα και πιο συγκεκριμένα στην οδό Βερανζέρου της Ομόνοιας.

Στο πατάρι του μαγαζιού αθλητικών ειδών των Αιμίλιου Ιωνά και Κώστα Δημόπουλου πήρε σάρκα και οστά η γέννηση ενός σωματείου που θα λέει την ιστορία της Κωνσταντινούπολης και εν γένει της Μικράς Ασίας όταν αγωνίζεται.

Ονομασία; Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως. Έμβλημα; Ο Δικέφαλος Αετός με τα δύο ξίφη, σύμβολο της ένδοξης Βυζαντικής Αυτοκρατορίας και της ορθοδοξίας. Χρώματα; “Κίτρινο η ελπίδα μας, μακρινή πατρίδα μας, μαύρο ο πόνος μιας γενιάς, της παλιάς μας γειτονιάς“, θέλοντας να “παντρευτεί” η ελπίδα με την απώλεια, ενώ ο σκοπός του συλλόγου αποτυπώθηκε με τον πιο διαυγή τρόπο.

“Η περισυλλογή και συγκέντρωση των εκ Κωνσταντινουπόλεως στην Αθήνα και στον Πειραιά Αθλητών προς συνέχιση του έργου των διάφορων αθλητικών σωματείων της Κωνσταντινούπολης, των οποίων ενεργά μέλη ήταν οι αθλητές αυτοί. Καθώς και η διάδοση της γυμναστικής και του φίλαθλου αισθήματος στη νεολαία, προς διάπλαση αλκίμων σωμάτων, ψυχών θαρραλέων και χαρακτήρων ευγενικών. Ικανών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους στην Πατρίδα, στην Κοινωνία και στην οικογένεια, ενισχυόμενων από πνεύμα άμιλλας και αδιάσπαστης εθνικής αλληλεγγύης για την πρόοδο του Έθνους”, αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Κεφάλαιο Β’ του ιδρυτικού καταστατικού της Ένωσης.

Δύο πόλεις, δύο σύλλογοι, ίδια χρώματα, μία ιστορία

Ο σπόρος της ίδρυσης της ΑΕΚ μπήκε το 1924, με το πρόσφορο έδαφος, ωστόσο, να έχει καλλιεργηθεί στο πέρασμα των προηγούμενων 47 χρόνων. Στην Κωνσταντινούπολη του 1877 συστάθηκε ο ελληνικός σύλλογος Ερμής, που έμελλε να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο του αθλητισμού στην Τουρκία και παράλληλα τον γηραιότερο σύλλογο της γειτονικής χώρας.

“Η πρώτη ίδρυση του σωματείου δεν ήταν για αθλητικά θέματα. Ιδρύθηκε ως Κλειώ μουσικόφιλος σύλλογος, που υπήρχε για μία εβδομάδα περίπου και μετά ονομάστηκε Ερμής. Καθώς ξεκίνησαν τα αθλήματα, άρχισε και η τριβή του Ερμή μαζί τους”, αναφέρει ο αντιπρόεδρος του ΑΣ Πέρα, Πάρης Μάης.

Στο πέρασμα των ετών ο σύλλογος άλλαξε πολλά ονόματα, αφού το 1886 υιοθέτησε το Αθλητικός Σύλλογος Πέρα προς τιμήν της περιοχής που κατοικοεδρεύει, ενώ 28 χρόνια αργότερα και πιο συγκεκριμένα το 1914 έγινε Πέρα Κλουμπ.

Το σωματείο έλαβε την τελική του μορφή έναν μόλις χρόνο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1923). Με τη σύσταση της Δημοκρατίας της Τουρκίας χάρις στη συνθήκη της Λωζάνης, ο Κεμάλ Ατατούρκ απαγόρευσε τη χρήση ξενόγλωσσων ονομάτων.

Απότοκος αυτού ήταν η γειτονιά Πέραν της Κωνσταντινούπολης να μετονομαστεί σε Μπεγιόγλου και κατά συνέπεια η ομώνυμη ομάδα της ελληνικής ομογένειας σε Μπεγιόγλουσπορ. “Όπως ονομασία άλλαξαν τα Ταταύλα, το Μέγα Ρεύμα και το Μακροχώρι”, προσθέτει ο κύριος Μάης.

“Ο ΑΣ Πέρα ιδρύθηκε για να ενώσει την ελληνική κοινωνία” , τονίζει στο SPORT24 το μέλος του ΔΣ του ΑΣ Πέρα, Πάρης Μάης. Αν ανατρέξουμε στα βιβλία της ιστορίας θα δούμε ότι επιτέλεσε στο ακέραιο τον ρόλο του, καθώς γύρω από τον σύλλογο συσπειρώθηκε μεγάλο μέρος των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης.

Το ταξίδι χωρίς επιστροφή κι η αθλητική “μετάγγιση”

“Το 1922 ο ΑΣ Πέρα πήγε στη Γαλλία ως πρωταθλητής Τουρκίας για ένα τουρνουά ποδοσφαίρου στο “Παρκ Ντε Πρενς” με τέσσερις ομάδες, που παρεμπιπτόντως πήραμε και το Κύπελλο. Με τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής απαγόρευσαν στους Έλληνες υπηκόους να μπουν στην Τουρκία. Για αυτόν τον λόγο δεν μπόρεσαν πολλοί ποδοσφαιριστές και μέλη του διοικητικού συμβουλίου να επιστρέψουν.

Ελάχιστοι έμειναν στη Γαλλία κι οι περισσότεροι πήγαν στην Ελλάδα. Στη Θεσσαλονίκη έφτιαξαν την ΑΕΚΘ (Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης) το 1925, την οποία απορρόφησε μετά ο ΠΑΟΚ, κι όσοι κατέβηκαν στην Αθήνα είχαν ήδη δημιουργήσει το 1924 την ΑΕΚ. Υπάρχουν δηλαδή καταβολές από την Πόλη στον ελληνικό αθλητισμό“, εξιστορείται ο κύριος Μάης για τον ρόλο που έπαιξε ο ΑΣ Πέρα στην ίδρυση της Ένωσης.

Ένα από τα μέλη της ποδοσφαιρικής αποστολής του κωνσταντινουπολίτικου συλλόγου στη Γαλλία το 1922 ήταν κι ο Κώστας Νεγρεπόντης. Μεγάλη δόξα της ομάδας και μετέπειτα θρύλος της ΑΕΚ τόσο εντός γηπέδου (1926-33), όσο και εκτός από τον ρόλο του προπονητή (1932-36, 1937-48, 1955-57, 1958-59).

Υπηρέτησε τον Δικέφαλο για πάνω από 24 χρόνια κατακτώντας μαζί του εννέα τίτλους, μεταξύ των οποίων και το πρώτο τρόπαιο στην ιστορία του συλλόγου, το Κύπελλο Ελλάδας της σεζόν 1931/32.

Ωστόσο, η σύνδεση του ΑΣ Πέρα με την Ένωση σε στελεχιακό και αγωνιστικό επίπεδο δεν σταματάει εκεί. Ο Κώστας Δημόπουλος, εκ των ιδρυτών της ΑΕΚ, είχε πολυαθλητική δραστηριότητα με τον Πέρα, ενώ στην Ελλάδα αρχικά φόρεσε την ποδοσφαιρική φανέλα του Παναθηναϊκού πριν μεταπηδήσει στον Δικέφαλο.

Ο Δημόπουλος πρωταγωνίστησε στην ίδρυση της μπασκετικής ομάδας της ΑΕΚ, αγωνιζόμενος ως αθλητής της στα πρώτα βήματα του τμήματος. Θέμος Ασδέρης, Μίλτος Ιερεμιάδης, Στέφανος Κεχαγιάς, Αλέκος Ιορδάνου, Αλέκος Σοφιανίδης και φυσικά ο σπουδαίος Λευτέρης Αντωνιάδης, γνωστός ως “Λευτέρ”, είναι μόνο μερικοί από τους ποδοσφαιριστές που συνδέουν τον ΑΣ Πέρα και την Ένωση.

Ο σκαπανέας του αθλητισμού στην τουρκική επικράτεια

Για χρόνια ο ΑΣ Πέρα αποτελούσε το πιο λαμπρό αστέρι της τουρκικής επικράτειας όσον αφορά τον αθλητισμό, καθώς τα τμήματά του πρωταγωνιστούσαν έναντι του εγχώριου ανταγωνισμού.

Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις ήταν ο ελληνικός σύλλογος εκείνος που έβαλε πρώτος το λιθαράκι του για να γίνουν γνωστά αθλήματα και να αγκαλιαστούν μετέπειτα από την κοινωνία της γειτονικής χώρας.

“Ο Αθλητικός Σύλλογος Πέρα ήταν η ομάδα που έφερε το χάντμπολ στην Τουρκία στις αρχές του 1900. Το παίζαμε με 11 άτομα κάτι σαν ποδόσφαιρο. Αργότερα, κάπου στο 1903 με 1904 αρχίσαμε με το λαοφιλέστερο άθλημα. Δεν ήταν ποτέ το αστέρι της Τουρκίας ο Αθλητικός Σύλλογος Πέρα στο ποδόσφαιρο, αλλά είχε μεγάλο όνομα και σπουδαία φήμη επειδή έβγαζε πολλούς καλούς παίκτες.

Ο Λευτέρης Αντωνιάδης, που μετέπειτα ήρθε και στην ΑΕΚ, όταν ήταν πιτσιρικάς αγωνιζόταν στον σύλλογό μας μαζί με τον αδερφό του. Επειδή ο αδερφός του δεν τον ήθελε γιατί ήταν πολύ μεγαλύτερος από αυτόν, τον έπεισε και πήγε σε άλλη ομάδα κι από εκεί έφτασε στην κορυφή της Τουρκίας με τη Φενέρμπαχτσε”, δηλώνει ο Πάρης Μάης, πριν συνεχίσει με τα υπόλοιπα αθλήματα που έχει καταπιαστεί κατά καιρούς ο σύλλογος.

“Τα μεγαλύτερα πράγματα τα έχουμε πετύχει με το πινγκ πονγκ. Τέλη του 1960 μέχρι και τα τέλη του 1970, περίπου 15-17 χρόνια, ήμασταν αήττητη ομάδα σε ολόκληρη την Τουρκία. Κάθε χρόνο παίρναμε το πρωτάθλημα και κάποιοι από τους παίκτες μας, όπως ο κύριος Παντζίδης, μετά έπαιξαν στην Εθνική Ελλάδας, ενώ αποτελούσαν επί χρόνια και μέλη της τουρκικής εθνικής. Τα πιο τρανά παραδείγματα είναι τα αδέρφια Αλεξανδρίδη και ο κύριος Νταβίντ Κουμρούν.

Στο μπάσκετ και στο βόλεϊ έχουμε επίσης επιτυχίες. Περίπου στα μέσα του 50 έχουμε από 4-5 πρωταθλήματα Τουρκίας. Από το 1922 μέχρι το 1980 καταφέραμε να επιβιώσουμε, να πάρουμε πρωταθλήματα και να έχουμε καλούς παίκτες σε διάφορα αθλήματα“.

Ωστόσο, οι πρωτιές και οι διακρίσεις δεν περιορίζονται σε ομαδικό επίπεδο, αλλά παρατηρούνται και στα ατομικά αθλήματα όπως σε αυτά του στίβου, ενώ ο ΑΣ Πέρα έχει παράδοση και στα δυναμικά αγωνίσματα.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι στις ακαδημίες του ΑΣ Πέρα έγινε η πρώτη γνωριμία του θρύλου της ελληνικής άρσης βαρών, Χρήστου Ιακώβου, με το άθλημα, μια σχέση που στο πέρασμα των δεκαετιών εξελίχθηκε σε άσβεστο πάθος τιμώντας για χρόνια τη “γαλανόλευκη” φανέλα.

Η πρωτοπορία του αδελφού σωματείου της Ένωσης όμως δεν σταματάει εκεί, με τον κύριο Μάη να αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές του συλλόγου της ελληνικής ομογένειας. Στιγμές που χάραξαν τον δρόμο για την εξέλιξη του αθλητισμού στην Τουρκία, δείχνοντάς του ένα άλλο μονοπάτι που μέχρι τότε έμοιαζε δύσβατο.

“Το πρώτο νυχτερινό παιχνίδι με προβολείς στην Κωνσταντινούπολη το έχει παίξει ο ΑΣ Πέρα ως Μπεγιόγλουσπορ με τη Φενέρμπαχτε. Ήταν ένα ματς μεταξύ 1930 – 1950 για το ποδόσφαιρο ανδρών. Το γήπεδο στεγαζόταν στην πλατεία Ταξίμ και τώρα δεν υπάρχει. Επίσης, ο πρώτος Αφρικανός ποδοσφαιριστής αγωνίστηκε στον σύλλογό μας κάπου στη δεκαετία του 1970 και νομίζω ήταν από τη Νιγηρία”.

Η δύσκολη επιβίωση κι η φλόγα που αναζωπυρώθηκε

Πλέον, στην Πόλη τα μόνα αμιγώς ελληνικά σωματεία είναι ο ΑΣ Πέρα και ο ΑΣ Ταταούλων κι η εξήγηση πηγάζει από τις στάχτες που άφησε πίσω της η Μικρασιατική Καταστροφή.

“Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή αρχίσαμε να μικραίνουμε. Πριν το 1922 ο σύλλογος είχε πιο πολλά λεφτά. Χρηματοδοτούνταν από επιφανείς Έλληνες της Πόλης, ωστόσο μετά τα τραγικά γεγονότα αυτό έπαψε να ισχύει λόγω τον διώξεων και της μετεγκατάστασης σε άλλες χώρες πολλών μελών της ελληνικής κοινότητας.

Μέχρι το 1980 η ελληνική μειονότητα ήταν η μεγαλύτερη στην Κωνσταντινούπολη, αλλά μετά τη δεκαετία του ’80 κλείσαμε περίπου όλα τα αθλητικά τμήματα. Αυτή η διάλυση έγκειται στην οικονομική δυσχέρεια και στην ολοένα αυξανόμενη μείωση του ελληνικού πληθυσμού στην Πόλη.

Εάν τότε ήμασταν 5000 Έλληνες, τώρα είμαστε 1000. Γύρω στα 10 άτομα προσπάθησαν να κρατήσουν τον σύλλογο ανοιχτό χωρίς χορηγίες, παρά μόνο με λεφτά από την τσέπη τους και δεν το κατάφεραν. Σιγά σιγά ο κόσμος άρχισε να μην ασχολείται με τον ΑΣ Πέρα“, περιγράφει ο αντιπρόεδρος του προπομπού της ΑΕΚ για τις δύσκολες στιγμές που βίωσε ο σύλλογος στο πέρασμα των ετών.

“Η φωτιά στον ΑΣ Πέρα άναψε πριν από 4-5 χρόνια σε ένα τουρνουά μπάσκετ που κάναμε μέσα στην πανδημία με πρωτοβουλία του αντιπροέδρου του συλλόγου.

Με τη μεγάλη συνεισφορά του επαναλειτούργησε αρχικά το βόλεϊ, μετέπειτα το μπάσκετ και φτιάξαμε ακαδημίες. Τώρα έχουμε 400 παιδιά στης ακαδημίες του συλλόγου μας. Με αυτόν τον τρόπο ήρθαν λεφτά και ανοίξαμε και το μπιτς βόλεϊ. Έτσι ο σύλλογος που ήταν νεκρός για πάνω από 30 χρόνια άρχισε να ανθίζει”, αναφέρει ο Πάρης Μάης για τον τρόπο που ξεκίνησε να χτυπάει και πάλι η καρδιά του ΑΣ Πέρα στη Βασιλεύουσα.

Αυτά που τους ενώνουν είναι περισσότερα από όσα τους χωρίζουν

Τα πρώτα χρόνια κοινής παρουσίας του ΑΣ Πέρα και της ΑΕΚ στο αγωνιστικό στερέωμα οι σχέσεις μεταξύ των αδελφών σωματείων ήταν ισχυρές. Ωστόσο, το κράμα της Κατοχής στην Ελλάδα και όσων επακολούθησαν αυτής και της προσπάθειας της ελληνικής ομογένειας της Πόλης να επιβιώσει σε μία Τουρκία που μεταλλάσσονταν με ραγδαίους ρυθμούς, αποτέλεσε ανυπέρβλητο εμπόδιο στη συνέχιση των στενών δεσμών.

Μία σχέση που λίγο έλειψε να περάσει στη λήθη της ιστορίας, με τη διοίκηση του ΑΣ Πέρα αυτή τη φορά να ζητάει τη χείρα βοηθείας της ΑΕΚ και η Ένωση μέσω του κόσμου της να ανταποδίδει το καλό που της έκανε πριν από περίπου έναν αιώνα.

Όπως δύο αδέρφια που όταν το ένα χρειάζεται το ένα το άλλο κινούν βουνά και θάλασσες για να βρεθούν μαζί, έτσι ήταν της μοίρας τους γραφτό να επανενωθούν όταν ο ΑΣ Πέρα είχε ανάγκη τον Δικέφαλο.

“Μέχρι το 1940 είχαμε πολύ ισχυρή σχέση με τον σύλλογο της ΑΕΚ, μετά κόπηκε. Η ΑΕΚ είναι οικογενειακό και αδελφικό σωματείο για τον ΑΣ Πέρα, αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Είναι η συνέχιση του Πέρα και συνεχίζει την ιστορία της Μικράς Ασίας, της ομογένειας και της Κωνσταντινούπολης. Ήταν πολύ μεγάλο πράγμα το γήπεδο της “Αγιάς Σοφιάς”.

Είμαστε τυχεροί που είμαστε Κωνσταντινουπολίτες, είμαστε τυχεροί που έχουμε κοινές καταβολές, είμαστε τυχεροί που είμαστε μέσα σε μια τεράστια ιστορία. Ελπίζω οι σχέσεις μας να μεγαλώσουν και να γίνουν στενότερες και νομίζω ότι θα το καταφέρουμε”, αναφέρει ο κύριος Μάης για το τι ενώνει πραγματικά τα δύο σωματεία, πριν συνεχίσει για το πώς γεφυρώθηκε το χάσμα που είχε παρατηρηθεί τα περίπου 80 χρόνια.

“Πριν από 4-5 χρόνια όταν ανέλαβε η νέα διοίκηση, αυτό που έπρεπε να κάνουμε ήταν να βρούμε λεφτά, γιατί ο σύλλογος δεν είχε καθόλου. Στην αρχή σκεφτήκαμε να βγάλουμε για πρώτη φορά ως ΑΣ Πέρα μια φανέλα. Κάναμε τέσσερα σχέδια, τα δημοσιεύσαμε στο Facebook, ρωτήσαμε το κοινό ποιο τους αρέσει και επιλέξαμε τα δύο.

Στη συνέχεια είπαμε ότι αυτές τις φανέλες θα μπορούσαμε να τις πουλήσουμε στην Ελλάδα και είδαμε ότι υπήρχε ανταπόκριση. Έτσι ξεκίνησε η πρώτη σχέση μετά από πολλά χρόνια του συλλόγου με την ΑΕΚ. Αρχίσαμε πλέον κάθε χρόνο να βγάζουμε καινούργια φανέλα. Όλα έγιναν με δική μας πρωτοβουλία, στην αρχή σκεπτόμενοι την οικονομική επιβίωση του συλλόγου μας.

Έτσι μας γνώρισε το κοινό και εμείς γνωρίσαμε κόσμο από την ΑΕΚ που μας βοήθησε, όπως η κυρία Χριστίνα Σούκερη–Παπασταμάτη, πρόεδρος της Λέσχης Ιστορίας και Πολιτισμού της ΑΕΚ. Ακόμα και φίλαθλοι άλλων ομάδων έχουν πάρει την κοινή φανέλα που βγάλαμε για τα 100 χρόνια της ΑΕΚ με τα εμβλήματα του ΑΣ Πέρα και της Ένωσης, προκειμένου να μας στηρίξουν καθαρά για το ελληνικό σωματείο. Δεν τους χώρισαν οι διαφορετικές ομάδες, τους ένωσαν η πατρίδα και το Πέρα”.

Ο ρόλος της “Αγιάς Σοφιάς” στην ιστορική μνήμη

Είναι γεγονός ότι το γήπεδο της ΑΕΚ αποτελεί ένα από τα πιο ιδιαίτερα σε παγκόσμια κλίμακα. Καμία έδρα συλλόγου ανά την υφήλιο δεν διαθέτει εντός του οικίσματός της μουσείο που δεν παραπέμπει στα κατορθώματα της ίδια της ομάδας αλλά σε κάτι μεγαλύτερο, αφού η Μικρασιατική Καταστροφή αποτέλεσε σημείο καμπής για τον ελληνισμό.

Στα τέλη του 2023 η ΑΕΚ ήρθε να γεφυρώσει ένα τεράστιο κενό της ελληνικής πολιτείας, καθώς σε κανένα μέρος της χώρας δεν υπήρχε Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι το μεγαλείο της ελληνικής ομογένειας στην Τουρκία και τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής.

“Έχω πάει στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού δύο φορές και όταν ξανάρθω στην Ελλάδα θα το επισκεφτώ και πάλι, γιατί μου άρεσε πάρα πολύ. Είναι φανταστικό, λίγο λυπητερό βέβαια γιατί μιλάει για μια κακιά ιστορία. Ήταν όμως κάτι που θα έπρεπε να γίνει.

Είναι ωραίο να στεγάζεται η ιστορία των ομογενών, προκειμένου να βλέπει ο κόσμος τι έχουν περάσει και να μην ξεχνάμε. Είναι ένας ωραίος τρόπος αν δεν ξέρουμε να μάθουμε και εάν ξεχάσαμε να θυμηθούμε. Τέτοια μουσεία, τέτοια μέρη κρατάνε την ιστορία. Κάποτε θα ξεχαστούμε, δεν θα υπάρχει ομογένεια στην Τουρκία, αλλά αυτό το μουσείο θα το κρατήσει ζωντανό. Το μουσείο αυτό φτιάχτηκε για να εξηγήσει την ιστορία μας”, δηλώνει ο αντιπρόεδρος του ΑΣ Πέρα.

“Το γήπεδο της ΑΕΚ βοήθησε να αναθερμανθούν οι σχέσεις μας. Η νεολαία πλέον δεν γνωρίζει ούτε το Πέρα, ούτε τη Μικρασιατική Καταστροφή, ούτε τους διωγμούς, ούτε τα Σεπτεμβριανά και εάν τα ξέρει είναι επιφανειακά. Όταν όμως βάζεις σε κάθε θύρα του γηπέδου ένα μικρασιατικό όνομα, ο κόσμος το βλέπει και το ψάχνει. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να ψάξει και την ιστορία του και έτσι κάποιοι μας γνώρισαν.

Όταν πήγαμε στα εγκαίνια είδαμε τουλάχιστον 100 άτομα με τις φανέλες του ΑΣ Πέρα. Αυτό ήτανε το μεγαλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει η ΑΕΚ για εμάς. Εκατό Έλληνες να φοράνε στα εγκαίνια της “Αγιάς Σοφιάς” τη φανέλα του συλλόγου μας, που είχε το έμβλημά μας πάνω, όχι αυτό της ΑΕΚ”, περιγράφει φανερά συγκινημένος ο Πάρης Μάης τις στιγμές που έζησε στις 30 Οκτωβρίου του 2022 στα εγκαίνια του νεότευκτου γηπέδου του Δικέφαλου.

Η δυσοίωνη πρόβλεψη…

Η ελληνική ομογένεια στην Κωνσταντινούπολη συνεχώς συρρικνώνεται, σε σημείο να απειλείται με αφανισμό μία πληθυσμιακή ομάδα που στο πέρασμα των χιλιετιών έπαιξε ίσως τον καθοριστικότερο ρόλο στο να αποτελέσει η Πόλη ένα από τα κέντρα του πολιτισμού.

“Αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στους 1000 Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη και με αυτούς τους ρυθμούς σε 20-30 χρόνια δεν θα υπάρχει ελληνική ομογένεια. Για αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο να συνεχίζει να “φωτίζει” ο σύλλογος, καθώς όσο λιγοστεύουμε τόσο κινδυνεύει το σωματείο να εκλείψει”, τονίζει με δραματικό τόνο το μέλος του ΔΣ του ΑΣ Πέρα.

“Δυσκολευόμαστε πολύ να βρούμε άτομα να μας βοηθήσουν σε διοικητικό επίπεδο. Για χρόνια προσπαθούμε να έρθει η ΑΕΚ για να μας βοηθήσει. Υπάρχει διάθεση εκ μέρους της. Ιδίως η Λέσχη Ιστορίας και Πολιτισμού της Ένωσης προσπαθεί να γίνουν επαφές και να βοηθήσουν τον ΑΣ Πέρα. Μας επισκέπτονται συνεχώς.

Τα δύο τελευταία χρόνια όλο και περισσότερος κόσμος μαθαίνει ότι υπάρχει ένας ελληνικός σύλλογός στην Κωνσταντινούπολη. Πλέον βγάζουμε και κοινά προϊόντα της ΑΕΚ και του Πέρα Κλουμπ και τα αγοράζει ο κόσμος. Είναι μια μικρή οικονομική ανάσα για τον σύλλογό μας”, αναφέρει για τις μπλούζες, τις φανέλες και τα αντικείμενα που βγάζει ο ΑΣ Πέρα.

Ο σύλλογος έχει κρατήσει το ελληνικό του όνομα στα προϊόντα που είναι προς πώληση στη χώρα μας, με την αιτία να παρουσιάζει με τον πιο εμφανή τρόπο τις απεγνωσμένες προσπάθειες των ανθρώπων της διοίκησης για να ακουστεί η φωνή τους και στην Ελλάδα.

“Στις μπλούζες, στις φανέλες και στα αντικείμενα της ομάδας που βγάζουμε έχουμε κρατήσει το ΑΣ Πέρα, γιατί πρέπει να ξέρει ο κόσμος, έστω στην Ελλάδα, ότι υπάρχει η ελληνική μειονότητα, ότι υπάρχει το ελληνικό σωματείο Πέρα στην Κωνσταντινούπολη. Με τη νέα διοίκηση αποφασίσαμε να κρατήσουμε εκτός από το BSK (Beyogluspor) και το ΑΣ Πέρα για να ξέρει ο κόσμος ότι ζούμε και υπάρχουμε.

Ο λόγος είναι η σύνδεση του τότε με το τώρα. Των Ελλήνων του τότε με τους Έλληνες του σήμερα, άρα έχει να κάνει με την ιστορική μνήμη. Το μόνο που δεν θέλουμε είναι να χαθεί η ιστορική μνήμη”.

…το όραμα κι η ευχή

Τα τελευταία χρόνια το έδαφος για μελλοντική αγαστή συνεργασία μεταξύ του προπομπού της Ένωσης και του Δικέφαλου έχει προλειανθεί. Μέλη του ΑΣ Πέρα έχουν τιμηθεί από την ΚΑΕ ΑΕΚ, ενώ στις αρχές του 2024 δόθηκε και επετειακό φιλικό στο γήπεδο της Μπεσίκτας ανάμεσα στους παλαίμαχους της μπασκετικής ΑΕΚ και της αντίστοιχης ομάδας του ΑΣ Πέρα.

Το SPORT24 ρώτησε τον κύριο Μάη ποιο είναι το όραμα της νέας διοίκησης του ελληνικού σωματείου για τις σχέσεις των δύο συλλόγων.

“Θα ήθελα να υπάρχουν πράγματα και αντικείμενα του ΑΣ Πέρα στην μπουτίκ της ΑΕΚ, για να μπορέσει περισσότερος κόσμος να μας γνωρίσει. Είναι θέμα προβολής για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει ο σύλλογος οικονομικά και ιστορικά. Αυτό είναι το όνειρό μου και εάν μια μέρα μπορέσει ο ΑΣ Πέρα να φτιάξει μια καλή ομάδα μπάσκετ ή ποδοσφαίρου να γίνει ένα φιλικό μεταξύ των δύο συλλόγων. Δεν είναι το θέμα εάν θα χάσεις ή θα κερδίσεις”, απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο αντιπρόεδρος του ΑΣ Πέρα.

Κλείνοντας τη συνέντευξη και το οδοιπορικού του SPORT24 στην πατρογονική γη της ΑΕΚ, δεν θα μπορούσαμε να μην ζητήσουμε να στείλει το αδελφό σωματείο της Ένωσης μέσω του αντιπροέδρου του, Πάρη Μάη, ένα μήνυμα στους φίλους του Δικέφαλου που γιορτάζουν έναν αιώνα ζωής του συλλόγου τους.

“Ελπίζω να συνεχίσει η ιστορία της ΑΕΚ για εκατοντάδες αιώνες. Να κρατάει πάντοτε ανοιχτό το φως για τον ελληνισμό και την προσφυγιά και ελπίζω μια μέρα οι σχέσεις με τον ΑΣ Πέρα να είναι πιο ισχυρές”, ήταν η αγνής προθέσεων και γεμάτη ανόθευτη αγάπη ευχή του κλαμπ που συνεχίζει να κρατάει αναμμένο παρά τις αντιξοότητες το φως του ελληνισμού στην Πόλη.

Σε αυτά τα 100 χρόνια η Ένωση κατάφερε από μια παρέα Κωνσταντινουπολιτών που νοσταλγούσε τη χαμένη της πατρίδα, να γίνει ένας σύλλογος σύμβολο της προσφυγιάς.

Η κραυγή του ξεριζωμού των κατατρεγμένων της Μικρασιατικής Καταστροφής έγινε υπερηφάνεια στο ελληνικό έδαφος. Η ιστορία της ΑΕΚ δεν έχει τέλος, παρά μόνο αρχή.

Η αρχή αυτή έχει ονοματεπώνυμο και λέγεται ΑΣ Πέρα. Δύο πόλεις, δύο σύλλογοι, ίδια χρώματα, μία ιστορία…